Chích ngừa covid cho trẻ, nên hay không nên?

Đăng vào 05/11/2021

1.2K Lượt xem

Jnewsvn.com – Tiêm hay không tiêm vaccine cho trẻ? Câu hỏi không dễ trả lời, chỉ dễ… gây tranh cãi! Có lẽ tùy mong muốn, lựa chọn và tùy lượng đức tin của mỗi người. Theo chúng tôi, bất cứ điều gì ta làm trong sự soi dẫn, bình an của Chúa đều có thể. Lời Chúa dạy: “Vì nhờ ân điển đã ban cho tôi, tôi nói với mỗi người trong anh em đừng nghĩ quá cao về chính mình, nhưng phải suy nghĩ đúng mực, tùy theo lượng đức tin mà Đức Chúa Trời đã ban cho từng người” (Rô-ma 12:3)

Cuối tháng 8/2021, Talia Shmuel đưa con trai 5 tuổi đến trạm xá địa phương ở Jerusalem để được tiêm vaccine covid lần đầu.

Cậu bé vốn có bệnh tim bẩm sinh, khí quản bị thu hẹp khiến cậu rất dễ bị nhiễm bệnh. “Bất cứ khi nào cháu bệnh thường chuyển thành viêm phổi” – Shmuel nói – “Và cháu rất hay bệnh”.

Israel đi đầu
Shmuel – bà mẹ 3 con – cần giấy phép đặc biệt của Bộ Y tế Israel để chích ngừa cho con trai vì cậu còn nhỏ. Cô tự tin đó là lựa chọn đúng đắn: “Vợ chồng tôi đều là nhà phân tích, nghiên cứu, chúng tôi xem xét từng số liệu, theo dõi mọi thứ, kiểm tra nhiều nguồn khác nhau về tác dụng phụ của vaccine… Vậy nên theo chúng tôi, tác dụng do covid gây ra cho thằng bé có thể còn tệ hơn nhiều”.

Khi ngày càng có nhiều nước trên thế giới bắt đầu tiêm vaccine covid cho trẻ trên 12 tuổi, Israel dẫn đầu, nhanh chóng chích ngừa cho hầu hết người trưởng thành. Vào tháng 6, Israel khuyến nghị tiêm phòng cho trẻ trên 12 tuổi sau các đợt covid bùng phát ở trường học – và hiện công dân nước này đã chích mũi thứ 3 – mũi tăng cường cho nhóm tuổi này.

Kể từ tháng 7/2021, họ cũng đã tiêm vaccine cho trẻ từ 5-11 tuổi ‘trong trường hợp đặc biệt’, bao gồm bệnh phổi mãn tính và suy tim sung huyết.

Tuy nhiên, dù vaccine Pfizer-BioNTech đã được chứng tỏ an toàn cho trẻ, nhưng việc quyết định tiêm cho trẻ phức tạp hơn so với người lớn. Do trẻ em có xu hướng ít bị covid, nếu có cũng không nặng, nên dù chỉ có vài phản ứng cũng có thể khiến việc tiêm vaccine cho trẻ trở nên khó khăn.

“Cần thận trọng khi tiêm cho lứa tuổi từ 12-18, và thận trọng hơn khi tiêm cho trẻ nhỏ hơn. Và có khả năng biến nó thành 1 trong số loại vaccine được chích trong năm đầu tiên khi trẻ chào đời – như nhiều vaccine khác. Với độ tuổi càng giảm thì càng cần dữ liệu vaccine an toàn. Bởi vì đứa trẻ 5 tuổi sẽ ít có khả năng nói: ‘Con có cảm giác lạ lạ ở trong tim’, ‘Sau khi tiêm, con cảm thấy không vui’… hơn là đứa 16 tuổi”.

Tuy nhiên, việc Israel triển khai tiêm vaccine cho trẻ tương đối suông sẻ. Đến nay, họ đã tiêm cho quá nửa số trẻ từ 12-15 tuổi.

Chỉ có rất ít người với các cuộc biểu tình lẻ tẻ, hầu hết phụ huynh Israel sẵn sàng tiêm ngừa cho con cái: tính đến tháng 10/2021, 53,7% trẻ em từ 12-15 tuổi, và 84% thanh thiếu niên từ 16-19 tuổi đã tiêm mũi đầu tiên – theo số liệu của Bộ Y tế.

Biến thể Delta nguy cơ hiểm đến mức nào?
Khi được hỏi cảm thấy thế nào về vaccine cho trẻ, kể cả các em không có bệnh nền, một số phụ huynh hào hứng chia sẻ về nỗi sợ con cái bị lây nhiễm, rằng chúng trầm cảm vì bị cách ly và học tại nhà liên tục, lo lắng con cái bị thua sút, khó tập trung, thiếu thiết bị học tập online…

Được biết giữa tháng 6/2021, Israel dỡ lệnh buộc đeo khẩu trang trong nhà qua chiến dịch tiêm chủng thành công cho khoảng 60% dân số.

Trong nhóm cao tuổi, nguy cơ cao, gần 90% đã được tiêm chủng. Thế nhưng 10 ngày sau khi biến thể Delta lan rộng, lệnh bắt buộc đeo khẩu trang trong nhà được áp đặt trở lại. Đến cuối hè, biến thể Delta gần như hoành hành trở lại ở Israel.

Sau khi các trường công Israel khai giảng ngày 1/9/2021, số trẻ dương tính covid cũng bắt đầu tăng, với hơn 54% từ 0-19 tuổi – số liệu của Bộ Y tế Israel – một số trẻ đã bị cách ly chỉ sau 1 ngày đến trường. “Cần tiêm phòng cho trẻ em ở độ tuổi càng sớm càng tốt để kiểm soát đại dịch” – nhà dịch tễ học Manfred Green – giáo sư Trường Y tế Công cộng Đại học Haifa Israel cho biết. Ông giải thích: “Covid vốn dễ lây lan, và giờ nó càng dễ lây hơn với biến thể Delta”.

Các quan chức y tế hy vọng nếu 60-70% dân số được miễn dịch, covid có thể được kiểm soát. Và khi trẻ tụ tập ở trường, chúng có thể lây cho nhau. Nhiều khả năng chúng không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, nhưng điều đó không có nghĩa tất cả trẻ đều thoát khỏi dịch bệnh này.

Tại Mỹ, số trẻ em, thanh thiếu niên nhập viện đã tăng gần 5 lần vào cuối tháng 6 đến giữa tháng 8/2021, khi chủng Delta chiếm ưu thế – dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ.

Tại Israel, trong tất cả các bệnh nhân nặng hồi tháng 10, có 0,2-0,5% là trẻ 0-19 tuổi. Tổng cộng 12 trẻ từ 0-19 tuổi ở Israel tử vong vì covid kể từ khi đại dịch bắt đầu – số liệu của Bộ Y tế.

Covid sẽ kéo dài?
Trẻ em cũng có nguy cơ bị các triệu chứng sau khi nhiễm, chủ yếu là đau đầu, mệt mỏi, được gọi là ‘covid kéo dài’. Mặc dù tin tức đưa khác nhau, một nghiên cứu gần đây với 258.790 trẻ từ 5-17 tuổi cho thấy ở Anh có từ 2-4% trong số 1.734 trẻ dương tính với covid và đã có các triệu chứng kéo dài.

Tại Israel, nghiên cứu tương tự cho thấy 11% trong số 13.864 trẻ từ 3-18 tuổi khỏi covid cho biết các em có triệu chứng kéo dài như giấc ngủ bị xáo trộn, khó tập trung. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho biết đây có thể do hậu quả của việc phong tỏa và đóng cửa trường học kéo dài.

Do vậy, tiêm ngừa cho trẻ từ 5-11 tuổi (và có thể nhỏ hơn) ‘là hợp lý’ – ông Green nói – ngay cả khi không có bệnh nền. Từ kinh nghiệm của Israel, “vaccine khá an toàn, không có gì quá bất lợi, nghiêm trọng” – ông thêm.

Dù có từ 1/3.000 – 1/6.000 nam thanh niên từ 16-24 tuổi tiêm Pfizer-BioNTech ở Israel bị chứng viêm cơ tim hiếm gặp, nhưng ông Green khẳng định “gần như lúc nào” bệnh này cũng có thể chữa trị được, dù có thể cần nhập viện.

Tác dụng phụ cũng có thể được đặt trong bối cảnh nguy cơ lây nhiễm. Một nghiên cứu của Israel từ 16 tuổi trở lên cho thấy nguy cơ viêm cơ tim ‘tăng đáng kể’ sau khi nhiễm covid so với tỷ lệ mắc sau khi tiêm. Tuy nhiên, các quan chức y tế khác của Israel tỏ ra thận trọng hơn: “Chích ngừa cho trẻ dưới 12 tuổi đặt ra các vấn đề khó khăn về y tế và đạo đức xã hội” – ông Adi Niv-Yagoda – chuyên gia về chính sách y tế Đại học Tel Aviv, thành viên Hội đồng tư vấn covid-19 của Bộ Y tế Israel viết.

“Một mặt, tiêm phòng cho trẻ từ 5-12 tuổi có thể rất hữu ích để đối phó với sự lây lan của covid và giảm quy mô dịch” – ông nói – “Mặt khác, đây là mối quan tâm tự nhiên về sức khỏe tương lai”.

Lo ngại đó được Nicole Ritz – Bệnh viện Nhi Đại học Basel – hưởng ứng: “Bạn chích ngừa cho trẻ để bảo vệ chúng hay để bảo vệ xã hội?” – bà Ritz, chuyên gia bệnh truyền nhiễm nhi khoa, đã điều trị cho 20-30 trẻ và thanh thiếu niên mắc PIMS – hội chứng đa hệ thống viêm ở trẻ em, hiếm và nghiêm trọng xảy ra chưa tới 0,5% trẻ mắc (hoặc đã mắc) covid – nói.

Nếu đây là bệnh lành ở hầu hết trẻ, thì rất ít trẻ dễ bị nặng – các trẻ có nguy cơ như béo phì, tiểu đường, bệnh phổi… có thể được lợi trực tiếp từ chích ngừa – bà Ritz nói. Nhưng nếu lợi ích duy nhất của chích ngừa cho trẻ là bảo vệ ông bà cha mẹ chúng, thì “vaccine đó phải cực kỳ an toàn”.

Chích vì cộng đồng?
Bà Ritz đưa ra báo cáo gần đây của CDC về an toàn của covid-19 ở thanh thiếu niên 12-17 tuổi, vốn tiếp tục theo dõi 8,9 triệu thanh thiếu niên Mỹ được chích vaccine Pfizer-BioNTech.

Hệ thống báo cáo sự số vaccine của họ (Vaers) đã nhận được 9.246 báo cáo về tác dụng phụ sau tiêm chủng, tức tỷ lệ 1/1.000 bệnh nhân được tiêm. Hơn 90% tác dụng phụ này là ‘không nghiêm trọng’ như chóng mặt, đau đầu. Còn lại, tương đương 9,3% khá nghiêm trọng như đau ngực, nôn mửa, sốt và viêm cơ tim. “Vaers không nhận được báo cáo nào về tử vong được xác định do viêm cơ tim” – báo cáo ghi nhận.

Tuy nhiên, sự xuất hiện biến thể Delta đã khiến một số nhà nghiên cứu thay đổi lập trường về việc tiêm chủng cho trẻ. “Do sự xuất hiện của biến thể Delta, giờ chích ngừa cho trẻ từ 5-11 tuổi trở nên cấp bách hơn khi thử nghiệm lâm sàng hoàn tất, và vaccine được chứng minh là an toàn, hiệu quả” – bác sĩ bệnh truyền nhiễm Monica Gandhi – Đại học California, San Francisco – nói.

Bàn đầu bà không thấy cần thiết phải tiêm ngừa cho nhóm tuổi này, nhưng Delta đã thay đổi cục diện. “Với khả năng lây lan cao, tôi ủng hộ tiêm chủng cho trẻ để bảo vệ người trong gia đình, nhất là người cao tuổi”.

Ông Green đồng ý: “Tôi biết có người sẽ nói ‘tại sao trẻ phải chích vaccine không vì bản thân chúng mà vì xã hội?’ Câu trả lời là trẻ không sống bên ngoài xã hội. Chúng là một phần xã hội. Khi cha mẹ, ông bà, hàng xóm… chúng bệnh, chúng cũng sẽ bị ảnh hưởng”.

Nhiều phụ huynh cảm thấy khó quyết định giữa vô vàn nghiên cứu, thống kê… nhưng một số người đơn giản cảm thấy nhẹ nhõm: “Tôi sẽ cho mấy đứa nhỏ chích ngừa ngay nếu có thể” – bà Gila Rose – nhà văn, biên tập viên tự do ở thị trấn Modiin – nói. Bà có 5 con, 2 đứa 18 và 15 tuổi đều đã chích, còn lại đứa 11 và cặp song sinh gần 7 tuổi là chưa.

Bà Rose nghi ngại về biến thể Delta, phong tỏa, cách ly… và cho rằng đó là lý do để tăng tốc tiêm chủng cho trẻ. Việc đóng cửa trường học đã tác động nghiêm trọng lên trẻ. “Tụi nhỏ thật sự rất khổ sở” – bà nói. “Chúng ta từng nghĩ chỉ mất vài tháng hay 1 năm, nhưng giờ đã là năm thứ 3…”.

Bà Rose ‘không thấy cắn rứt’ gì khi cho con nhỏ chích ngừa, bà coi đó là thẻ bài ‘thoát khỏi cách ly’: “Tôi sẽ là người xếp hàng đầu tiên cùng các con. Có lẽ đây là điều cuối cùng cần làm để xoay chuyển tình thế” – bà nói.